Toksyna botulinowa

Toksyna botulinowa (lub inaczej: botulina, jad kiełbasiany) to białkowa egzotoksyna wytwarzana przez beztlenowe bakterie – laseczki jadu kiełbasianego (łac. Clostridium botulinum). Należy do grupy neurotoksyn i już bardzo dawno – stosowana w odpowiednich dawkach i w odpowiedni sposób – znalazła szerokie zastosowanie w medycynie, w tym także w medycynie estetycznej.

Przemysł farmaceutyczny pozyskuje toksynę botulinową z hodowli naturalnych kolonii bakteryjnych w warunkach laboratoryjnych. Toksyna wykorzystywana jest w stanach chorobowych, które charakteryzują się nadmiernym, nieprawidłowym napięciem mięśniowym. Stosują ją często pediatrzy, okuliści i neurolodzy w celu relaksacji przykurczów mięśniowych, w leczeniu opadania powiek, zeza czy achalazji przełyku. Przy pomocy toksyny leczy się również skutecznie bruksizm i migrenę. W medycynie estetycznej znalazła zastosowanie głównie jako środek przeciwzmarszczkowy, skutecznie likwidujący zmarszczki mimiczne oraz w leczeniu nadmiernej nadpotliwości – pach, dłoni, stóp czy czoła.

Działanie toksyny botulinowej polega na blokowaniu przewodzenia impulsów z nerwów do mięśni. Wstrzyknięta w małych dawkach do określonych mięśni twarzy wywołuje ich relaksację, co przeciwdziała marszczeniu się i fałdowaniu skóry. Skóra, która leży nad rozluźnionymi w ten sposób mięśniami „odpoczywa” i ma czas na regenerację. Co ważne – toksyna botulinowa działa jedynie w obrębie tych mięśni, do których została podana, podczas gdy inne mięśnie mogą funkcjonować tak, jak dotychczas.

Toksyna podana śródskórnie blokuje natomiast czynność gruczołów potowych, co jest powszechnie wykorzystywane w leczeniu nadmiernej potliwości.

Na czym polega zabieg?

Toksynę botulinową wstrzykuje się w określone punkty zależne od tego, które mięśnie chcemy zrelaksować. Podaje się ją, zależnie od okolicy, domięśniowo, podskórnie lub śródskórnie. Stosuje się przy tym bardzo cienkie igły, dlatego ból związany z zabiegiem jest minimalny i nie wymaga znieczulenia miejscowego. Bezpośrednio po zabiegu pacjent może wrócić do swoich aktywności. Zabieg trwa kilka minut, a jego czasochłonność zależy od liczby usuwanych zmarszczek.

Możliwości terapii zmarszczek toksyną botulinową są szerokie. Toksyna botulinowa stosowana jest najczęściej do spłycania zmarszczek na czole (zmarszczki poziome czoła oraz pionowe między brwiami) i w okolicach oczu („kurze łapki”, zmarszczki powieki dolnej i opadające brwi). Bardzo często podaje się je również u nasady nosa (zmarszczki „królicze”), w okolicy ust („usta palacza”), bródki (broda „brukowana” i „załamanie” bródki) oraz na szyi (pionowe wstęgi mięśnia szerokiego szyi i poziome zmarszczki na szyi).

Za pomocą toksyny botulinowej można uzyskać także spłycenie bruzd nosowo-wargowych, spłycenie zmarszczek poniżej kącików ust („linie marionetki”), uniesienie koniuszka nosa i usunięcie drobnych zmarszczek na policzkach czy dekolcie.

Zabieg może być wielokrotnie powtarzany. Każde powtórzone wstrzyknięcie toksyny wydłuża czas utrzymywania się efektów, a kolejne zabiegi mogą być wykonywane w coraz dłuższych odstępach czasu.

Efekty

Toksyna botulinowa zaczyna działać już po 2-3 dniach od wstrzyknięcia, ale pełne efekty jej podania widać dopiero po ok. dwóch tygodniach. Tyle czasu potrzeba, by w pełni podziałała na włókna nerwowe i spowodowała relaksację mięśni. Skóra nad mięśniami również wygładza się stopniowo.

Toksyna botulinowa ogranicza mimikę, w konsekwencji czego skóra przestaje się marszczyć, zmarszczki mimiczne stają się niewidoczne, a twarz wygląda na zrelaksowaną. Zabieg z toksyną botulinową łagodzi rysy twarzy. Jest również świetnym zabiegiem profilaktycznym, zapobiegającym powstawaniu głębokich zmarszczek, dlatego mogą z niego korzystać nawet bardzo młode osoby.

Przed rozpoczęciem terapii toksyną botulinową trzeba zdać sobie sprawę z tego, że bardzo głębokie, utrwalone zmarszczki, nie zostaną całkowicie wyeliminowane. Bardzo często uzupełnieniem terapii toksyną są inne zabiegi medycyny estetycznej, w tym zabiegi z wykorzystaniem kwasu hialuronowego.

Działanie toksyny jest w pełni odwracalne. Utrzymuje się średnio przez ok. 3-6 miesięcy w zależności od cech osobniczych pacjenta. Po upływie tego czasu stopniowo zanika, a mięśnie zaczynają normalnie funkcjonować.

Toksyna botulinowa działa miejscowo i odwracalnie blokując przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, co umożliwia rozluźnienie i relaksację  mięśni odpowiedzialnych za powstawanie zmarszczek. Inne funkcje nerwowe – takie jak np. wrażliwość skóry na dotyk – nie ulegają zmianie.